Podatek transakcyjny to forma opodatkowania, która jest nakładana na różnego rodzaju transakcje finansowe. Może dotyczyć sprzedaży towarów, usług, obrotu papierami wartościowymi, a także transakcji związanych z nieruchomościami. W zależności od kraju i regulacji prawnych, podatek ten może przybierać różne formy, takie jak podatek od sprzedaży, podatek od transakcji giełdowych, czy podatek od przelewów bankowych. Celem podatku transakcyjnego jest generowanie dochodów dla budżetu państwa, ale także regulacja aktywności rynkowej, poprzez wprowadzenie dodatkowych kosztów związanych z zawieraniem transakcji.
Podatek transakcyjny może mieć znaczący wpływ na sektor finansowy, zwłaszcza jeśli dotyczy rynków kapitałowych. Przykładem może być podatek od transakcji finansowych, który obciąża operacje na akcjach, obligacjach lub innych instrumentach finansowych. Tego rodzaju opodatkowanie może ograniczać nadmierną spekulację na rynkach finansowych, jednocześnie przynosząc istotne dochody do budżetu. Z drugiej strony, krytycy twierdzą, że wprowadzenie podatku transakcyjnego może zmniejszać płynność na rynkach i prowadzić do wyższych kosztów inwestycji, co z kolei może hamować rozwój gospodarczy.
Zaletą podatku transakcyjnego jest jego szeroka baza podatkowa, ponieważ obejmuje wiele różnych rodzajów transakcji, co zapewnia stabilne źródło dochodów dla państwa. Jednakże, wyzwania związane z jego wdrożeniem obejmują ryzyko przerzucenia kosztów tego podatku na konsumentów lub inwestorów. Aby zminimalizować negatywne skutki, niektóre państwa wprowadzają progi kwotowe, zwolnienia lub preferencyjne stawki dla określonych transakcji. Wprowadzenie podatku transakcyjnego wymaga również zaawansowanych mechanizmów kontrolnych, aby skutecznie monitorować i egzekwować prawidłowość jego rozliczania.