Koszt alternatywny, znany również jako opportunity cost, to jedno z kluczowych pojęć w ekonomii, które odzwierciedla wartość utraconych korzyści wynikających z wyboru jednej opcji kosztem innej, najbardziej korzystnej alternatywy. Pojęcie to odnosi się do sytuacji, w której dokonanie określonego wyboru oznacza rezygnację z innych możliwości, a wartość tych zaniechanych alternatyw stanowi koszt alternatywny. Jest to narzędzie pomagające zrozumieć, jakie konsekwencje finansowe, czasowe lub strategiczne wynikają z podejmowanych decyzji.
W praktyce koszt alternatywny jest istotny w zarządzaniu zasobami, zarówno na poziomie osobistym, jak i w przedsiębiorstwach. Na przykład osoba decydująca się na podjęcie studiów zamiast pracy ponosi koszt alternatywny w postaci potencjalnego wynagrodzenia, które mogłaby zarobić w tym czasie. W kontekście biznesowym firma, która inwestuje środki w rozwój jednego produktu, traci potencjalne zyski z inwestycji w inny, bardziej dochodowy projekt. Analiza kosztów alternatywnych pozwala lepiej zrozumieć skutki takich decyzji i wybrać najbardziej opłacalną opcję.
Koszt alternatywny nie zawsze jest łatwy do oszacowania, ponieważ zależy od wielu zmiennych, takich jak przyszłe korzyści finansowe, ryzyko czy subiektywne preferencje. Jednak świadomość istnienia tego kosztu pomaga unikać pochopnych decyzji i promuje podejmowanie działań opartych na analizie i strategicznym myśleniu. Wprowadzenie tego pojęcia do procesów decyzyjnych może zwiększyć efektywność alokacji zasobów, zarówno w kontekście indywidualnym, jak i organizacyjnym.
