Finanse behawioralne to dziedzina nauki łącząca elementy psychologii i finansów, która bada, w jaki sposób emocje i czynniki poznawcze wpływają na decyzje finansowe. Tradycyjne teorie finansowe zakładają, że ludzie są racjonalni i dążą do maksymalizacji zysków, jednak finanse behawioralne podkreślają, że decyzje inwestycyjne często są wynikiem emocji, takich jak strach, chciwość czy nadmierna pewność siebie. Ta dziedzina bada, dlaczego ludzie podejmują nieracjonalne decyzje, na przykład inwestując w ryzykowne aktywa w momentach euforii lub sprzedając aktywa po spadkach wartości w stanie paniki.
Jednym z kluczowych zagadnień finansów behawioralnych jest analiza błędów poznawczych, które wpływają na sposób podejmowania decyzji. Przykładem takiego błędu jest efekt potwierdzenia, gdzie inwestorzy skupiają się na informacjach, które potwierdzają ich przekonania, ignorując dane, które mogą wskazywać na potrzebę zmiany strategii. Inne popularne pojęcia to efekt zakotwiczenia, polegający na przywiązaniu do wyjściowej ceny aktywa, oraz nadmierna pewność siebie, która prowadzi do podejmowania zbyt ryzykownych decyzji. Badania w zakresie finansów behawioralnych mają na celu lepsze zrozumienie, jak te czynniki wpływają na rynki finansowe.
Finanse behawioralne odgrywają coraz większą rolę w prognozowaniu i analizie rynków finansowych. Zrozumienie, w jaki sposób psychologia oddziałuje na inwestorów, pomaga analitykom rynkowym i doradcom finansowym tworzyć strategie, które uwzględniają emocje i błędy poznawcze klientów. Praktyczne zastosowanie finansów behawioralnych można dostrzec w takich obszarach jak doradztwo inwestycyjne, planowanie emerytalne czy ocena ryzyka. Wykorzystanie tej wiedzy pozwala na lepsze dopasowanie strategii inwestycyjnych do indywidualnych potrzeb inwestorów, co w efekcie może przynieść lepsze wyniki finansowe.