Dochód rozporządzalny to kwota pieniędzy, którą osoba lub gospodarstwo domowe ma do dyspozycji po odliczeniu wszystkich obowiązkowych obciążeń, takich jak podatki oraz składki na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne. Jest to suma, którą można przeznaczyć na codzienne wydatki, oszczędności, inwestycje lub konsumpcję. Dochód rozporządzalny stanowi kluczowy wskaźnik poziomu życia i dobrobytu jednostek oraz rodzin, ponieważ odzwierciedla realną zdolność do pokrywania wydatków i planowania finansowego.
Rozporządzalny dochód pozwala ocenić, jak dużą część zarobków można wydać na potrzeby konsumpcyjne, takie jak jedzenie, mieszkanie, transport, a także na rozrywkę, oszczędności czy inwestycje. Im wyższy dochód rozporządzalny, tym większa jest możliwość finansowego planowania na przyszłość. Dochód ten odgrywa istotną rolę w makroekonomii, ponieważ wpływa na poziom konsumpcji i popytu w gospodarce. Wysoki poziom dochodu rozporządzalnego może sprzyjać wzrostowi gospodarczemu, ponieważ osoby z wyższym dochodem są bardziej skłonne wydawać lub inwestować pieniądze.
Dochód rozporządzalny jest istotny dla analizy kondycji finansowej jednostek, ale także całych grup społecznych. Na przykład zmniejszenie obciążeń podatkowych może bezpośrednio zwiększyć dochód rozporządzalny, co z kolei może stymulować wzrost konsumpcji. Z drugiej strony, rosnące koszty życia mogą obniżyć dochód rozporządzalny, co wpłynie na zdolność do oszczędzania i inwestowania.